İhmal Edilen Ağız Sağlığı Nelere Yol Açabilir?

Ağız hijyenini sağlamada uzun yıllardır önerilen diş fırçalama , diş ipi kullanımı, ara yüz fırçası kullanımı ya da ağız gargaraları kullanımı gibi yöntemler halen geçerliliğini korumakla birlikte değişen beslenme alışkanlıkları ve karbonhidrat ağırlıklı beslenme şekli ağız sağlığını olduğu gibi genel vücut sağlığını da tehdit etmektedir.  

Beslenme ağızda başladığı için ilk durağımız olan dişler ve dişetleri ilk tehdit altında kalan dokulardır. Özellikle  asit içeriği yüksek veya karbonhidrat ağırlıklı besinlerin sık tüketilmesi ve tüketildikten sonra yeterli ve etkili diş temizliğinin yapılamaması sonucu diş çürükleri meydana gelmektedir. Başlangıç halindeki çürükler tespit edildiğinde dolgu işlemi ile tedavi edilebilirken tedavi edilmeyen diş çürükleri ilerleyerek dişin sinirine kadar ulaşabilmekte ve kanal tedavisi ihtiyacı ortaya çıkmaktadır. Kanal tedavisi işlemi dişin sinirlerinin alınıp tüm kök kanallarının bir dolgu maddesi ile doldurulması işlemidir. Kanal tedavisi bir dişin kurtuluşundaki yani ağızda kalabilmesi için son şanstır, her zaman başarılı olmayabilir ve dişin çekimi söz konusu olabilir dolayısıyla başlangıç aşamadaki diş çürüklerinin tespiti ve zamanında müdahale edilebilmesi için düzenli diş hekimi kontrolleri çok önemlidir. Özellikle 6 ayda bir yapılacak olan diş hekimi kontrolleri ile diş kayıplarının önüne geçilebilir.

Dişeti hastalıkları da yetersiz ağız temizliği sonucu sıklıkla karşımıza çıkmaktadır. Yeterli ve etkili diş fırçalamanın yapılamadığı durumlarda dişler ve dişetleri üzerinde biriken dental plak zamanla dişetlerinde kanamaya, kızarıklığa sebep olur ve tedavi edilmezse bu durum ilerleyerek dişetlerinde çekilmeye sebep olabilir. Kanayan, parlak kırmızı renkte sağlıklı olmayan dişetleri diş taşı oluşumunu da hızlandırarak durumu daha kompleks bir hale getirir. Dişetleri bu süreçte ağrılı olabildiği gibi aynı zamanda ağız kokusuna da sebebiyet vermektedir. Mutlaka gerekli diştaşı temizliği ve dişeti tedavisi zamanında yapılmalı ve yeterli ve etkili diş fırçalama sağlanmalıdır.

Ağızda mevcut gömülü dişler veya kök artıkları çekilerek temizlenmelidir. Gömülü dişlerin pozisyonları itibariyle çekimi düşünülmüyorsa mutlaka 6 aylık ya da en geç 1 yıllık periyotlarla röntgen alınarak ve klinik muayenelerle takibi yapılmalıdır çünkü bu gömülü dişler ve önceki diş çekimlerinden kalan kök artıkları her zaman kist oluşumu açısından risk taşımaktadır. Farkedilmeyen kistik oluşumlar zaman içerisinde alveol kemiğinde ve ilgili diş köklerinde rezorbsiyona(aşınmalara) sebep olabilir.

Diş, dişetleri ve ağız dokularında oluşan enfeksiyonlar farkedilmediğinde ve tedavi edilmediğinde ilerleyerek diş ve kemik dokularında kayba sebep olabilir. Ayrıca sinüzit gibi maksiller sinüsü içeren enfeksiyonlar da diş ağrısı veya baskı şeklinde belirti verebilir. Bu enfeksiyonlar alt çene altında bulunan lenf bezlerinde hassasiyete sebep olabilir. Yine dildeki yaralanmalar veya aft gibi oluşumlar da ağrılı enfeksiyonlardır lenf bezlerinde hassasiyete sebep olabilir. Dil ve ağız dokularındaki aftlar daha çok genetik kökenli olup stres ve yetersiz ağız hijyeni gibi çevresel faktörler de oluşumunu tetikleyebilir.

Diş, dişeti, yanak mukozası ,dil gibi ağız mukozasını içeren enfeksiyonlar tedavi edilmediği taktirde üst solunum yollarına ve sinüslere yayılabilir. Ağız mukozasında sınırlı küçük bir enfeksiyon odağı ,baş boyun bölgesini ilgilendiren komplike bir enfeksiyon haline dönüşebilir. Bunun yanısıra bir üst solunum yolu enfeksiyonu veya maksiller sinüs enfesiyonu(sinüzit) ağızda herhangi başka bir enfeksiyon olmamasına rağmen ağızda belirti verebilir. Örneğin masiller sinüs enfeksiyonu geçiren bir kişi diş ağrısı şikayeti ile diş hekimine başvurabilir. Dolayısıyla ağız dokusu hastalıklarının çok yönlü düşünülmesi gerekir ve düzenli diş hekimi kontrolleri çok önemlidir.