Ortodontik Tedavi Sonrası Dönem : Pekiştirme Tedavisi

İster tel tedavisi görelim ister şeffaf plak tedavisi ortodontik tedavimiz bittiğinde ne yapıyoruz? Dişlerimiz düzeldi ama eski haline döner mi? Ortodontik tedavi sonrası dişlerimizin tekrar bozulmaması için ne yapmalıyız? Tüm bu soruların cevabı  Pekiştirme Tedavisi.

Ortodontik tedavi ile dişleri çene kemiği üzerinde olması gereken konuma ve pozisyona getiriyoruz. Dişlerde meydana gelen değişiklikle birlikte dişleri çevreleyen dişetleri ve kemikte de bazı değişiklikler meydana geliyor. Yani dişleri çevreleyen dokular dişlerin hareketine bağlı olarak bir adaptasyon süreci geçiriyor ve bu adaptasyon sayesinde dişlerin tekrar eski haline dönmesi engellenmiş oluyor. İşte biz pekiştirme tedavisi ile dişlerin ve dişleri çevreleyen dokuların yeni duruma adaptasyonuna izin vererek dişlerin eski haline dönmesini engelliyoruz.

Peki pekiştirme tedavisi nasıl uygulanır?

Tel tedavisi görmüşsek dişlerimiz düzeldikten sonra yani tedavimiz bittikten sonra teller ve braketler dişler üzerinden çıkarılarak diş yüzeyleri temizlenir. Şeffaf plak tedavisi görmüşsek tedavimiz bittikten sonra dişler üzerindeki ataşman adı verilen diş rengindeki çıkıntılar uzaklaştırılarak dişler temizlenir. Bu aşamada aktif ortodontik tedavimiz henüz bittiğinden dolayı dişler hareketli olabilir bu durum kısa süre sonra ortadan kalkacaktır.

Pekiştirme tedavisi pasif bir tedavidir yani dişlere kuvvet uygulanmaz sadece dişlerin son konum ve pozisyonlarının korunması yani tekrar eski haline dönmesinin engellenmesi hedeflenir.
Pekiştirme tedavisinde sıklıkla tercih edilen yöntemler ön dişlerin iç kısmına uygulanan 'retainer' adı verilen iç tellerin uygulanması ve 'essix' adı verilen şeffaf plakların kullanılmasıdır. Hangi yöntemin tercih edileceği hastanın başlangıç ortodontik probleminin şiddetine ve türüne göre de değişmekle birlikte hekim tarafından belirlenir. Her hastada her yöntem uygun olmayabilir.

İç teller ön dişlerin iç kısımlarına kompozit adı verilen yapıştırıcı bir dolgu materyali ile uygulanır, sabittir. Tel tedavisinde kullanılan tellerden farklı olarak çok daha incedir, dili rahatsız etmez, konuşmayı etkilemez, yeme içme kuralları içermez, konforludur. Bu iç teller dişlerin bozulmaması için tutucu bir görev görür dişlere kuvvet uygulamaz. İç tellerin ne kadar süre dişler üzerinde kalacağı hastanın ortodontik problemine göre de değişmekle birlikte hekim tarafından belirlenir. Bazı ortodontik problemlerde tedavi sonrası bu iç tellerin ömür boyu kalması önerilebilir.

Essix plakları ise iç tellerden farklı olarak yemek sırasında çıkarılır ve yemekten sonra tekrar takılır. Şeffaftır dolayısıyla fark edilmez. Bu plaklar hekimin farklı bir önerisi yoksa ortodontik tedavi sonrası ilk 6 ay tam zamanlı yani yemek dışında gece gündüz kullandırılır. Devam eden aylarda sadece gece ya da 2 günde 1 şeklinde farklı protokoller hekimin tavsiyesiyle uygulanır. Bazı durumlarda pekiştirme tedavisinde bu plaklar iç tellerle birlikte de kullandırılabilir.

Pekiştirme tedavisi sürecinde kontrol randevuları aktif ortodonti tedavi döneminden farklı olarak 6 ayda 1 yapılabilir. Bu kontrol randevularında hekim iç tellerin kontrolünü yapar, hasta essix plağı kullanıyorsa bu plağın dişlerle uyumu değerlendirilir,  dişlerde herhangi bir bozulma olup olmadığı kontrol edilir, hastanın tedavi sonrası ağız hijyeni kontrol edilir, yeni diş çürüğü oluşup oluşmadığı kontrol edilir, dişeti sağlığı değerlendirilir. İç tellerde herhangi bir kopma ya da kırılma varsa gerekli tedavi yapılır.

Pekiştirme tedavisinde ilk 6 ay dişlerin ve dişleri çevreleyen dokuların yeni duruma adaptasyonu sebebiyle kritik bir dönemdir. İç tellerde kopma ya da kırılma olması durumunda ya da essix plağının kırılması ya da kaybolması durumunda hemen hekime başvurulmalı ve gerekli müdahale yapılmalıdır aksi taktirde dişlerin pozisyonlarının tedavi öncesine dönmesi söz konusu olabilir. Bu sebeple pekiştirme döneminde 6 aylık periyotlarla hekim kontrolü önemlidir çünkü bazen hastanın da farkedemediği  iç tellerde kopma ya da kırılmalar olabilir.

Ortodontik tedavi ile dişlerin konum bozukluları veya çeneler arası kapanış bozuklukları tedavi edilebilir. Ancak kalıcı bir düzelme için pekiştirme tedavisi süreci iyi yönetilmeli ve hasta bu konuda yeterince bilgilendirilmelidir.