Ortodontik Tedavide Yaş Sınırı Nedir?
Dişler arasındaki konum bozukluklarını, çeneler arası kapanış bozukluklarını tedavi etmeyi ve öncelikle ideal bir çiğneme fonksiyonu hedefleyen ortodonti tedavi estetik anlamda da birçok beklentiyi karşılamakta ve bu amaçla sıklıkla tercih edilmektedir.
Her geçen gün gelişmekte olan teknolojinin etkisi ile ve günümüzde estetik kaygıların ve beklentilerin ön plana çıkması ile birlikte ortodontik tedavi artık sadece çocuklara uygulanan bir tedavi olmaktan çıkmıştır. Dişler arasındaki konum bozukluklarını, çeneler arası kapanış bozukluklarını tedavi etmeyi ve öncelikle ideal bir çiğneme fonksiyonu hedefleyen ortodonti tedavi estetik anlamda da birçok beklentiyi karşılamakta ve bu amaçla sıklıkla tercih edilmektedir.
İlk daimi dişlerin sürmeye başladığı 6-7 yaş civarında ilk ortodonti muayene yapılmalıdır. ''6 yaş dişleri ''olarak ta adlandırılan 1. büyük azı dişleri ana dişlerdir 6 yaşında sürdüğü için süt dişleri ile sıklıkla karıştırılır. Ağızda alt çene ve üst çene arasında doğru bir kapanış ilişkisinin oluşmasında 1.büyük azı dişlerinin doğru pozisyonda sürmesi çok önemlidir. Alt ön daimi kesici dişler 6 yaşından itibaren, üst ön kesici dişler de 7-8 yaşından itibaren sürmeye başlayacaktır. Bu yaş aralığında alt ve üst kesici dişlerin sürme pozisyonları ve sürme aşamaları yakından takip edilmelidir çünkü bu dönemde dişlerin sürmesine engel bir durum varsa müdahale edilebilir ve dişlerin normal pozisyonda sürmeleri sağlanabilir böylece ilerleyen dönemde ortaya çıkabilecek bir ortodontik anomalinin önüne geçilmiş olur.
Çocukluk döneminde süt dişlerinde oluşan diş çürükleri mutlaka tedavi edilmelidir aksi taktirde bu çürükler ilerler süt dişi vaktinden erken kaybedilebilir bu da daimî dişler için mevcut yerin kaybına ve ortodontik anomalilere sebep olabilir. Süt dişleri düşme yaşına kadar ağızda tutulmalıdır, herhangi bir sebeple vaktinden önce kaybedilen süt dişlerinin yerine alttaki daimî diş sürene kadar yer tutucu apareyler yapılmalıdır. Eğer bir yer kaybı meydana gelmişse çocukluk döneminde hareketli ortodontik apareyler ile kaybedilen yer tekrar kazanılabilir. Ancak bu hareketli apareyler yalnızca çocukluk döneminde beklenen etkiyi kısa sürede gösterebilir ilerleyen yaşlarda daha kompleks tedaviler olan sabit ortodontik tedaviler gereklidir. Bu nedenle 6 yaşından itibaren diş hekimi ve ortodonti uzmanı muayenesi , erken yaştaki ortodontik anomalilerin tespiti ve kısa süreli tedavisi açısından ihmal edilmemelidir.
Yine çocukluk döneminde hareketli ortodontik apareylerle daha kısa sürede ve daha hafif kuvvetler kullanarak çene darlığı gibi ortodontik problemlerin tedavisi yapılabilir. Ancak büyüme gelişim döneminin bittiği ileri yaşlarda daha kompleks ortodontik tedaviler uygulanmalıdır. Mevcut ortodontik problemin genetik kökenli olup olmadığı da uygulanacak tedavi açısından önemlidir, genetik kökenli iskeletsel ortodontik problemler tek başına ortodontik tedavi ile tedavi edilemez beraberinde ortognatik cerrahi dediğimiz cerrahi bir işlem de uygulanmalıdır. Ortognatik cerrahi işlemi ise ancak büyüme gelişim tamamlandıktan sonra yani ortalama 18-19 yaşından sonra uygulanır.
Sadece dişleri ilgilendiren ortodontik problemler varsa , iskeletsel kökenli bir problem yoksa sağlıklı diş, dişeti ve kemik yapısına sahip her bireyde bu problemler her yaşta sadece ortodontik tedavi ile düzeltilebilir. Ancak istediğimiz diş hareketinin hızı ve miktarı yaşa bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Büyüme ve gelişimin devam ettiği çocukluk döneminde hücresel aktivite daha fazla olduğundan diş hareketi yetişkin bireylere nazaran daha hızlı olmaktadır. Örneğin çocukluk döneminde 6 ayda elde ettiğimiz bir diş hareketini yetişkin bir hastada bazen 8-9 ayda elde edebiliyoruz.
Her birey, genetik yapısı açısından, mevcut ortodontik anomalinin türü ve şiddeti açısından ve büyüme gelişim evresi açısından değerlendirilmeli ve buna göre bir ortodontik tedavi seçeneği düşünülmelidir. Bu nedenle 6 yaşından itibaren ortodontik muayene başlamalıdır ve 6 aylık veya 1 yıllık periyotlarla kontroller devam etmelidir.
